2015, Cilt 31, Sayı 3, Sayfa(lar) 132-142
Hayvanların kene kaynaklı başlıca paraziter hastalıkları: Türkiye'de bu konuda yapılan çalışmalara genel bakış
Ferda Sevinc1, Xuenan Xuan2
1Department of Parasitology, Faculty of Veterinary Medicine, Selcuk University, Campus, Konya, Turkey
2National Research Center for Protozoan Diseases, Obihiro University of Agriculture and Veterinary Medicine, Inada-cho, Obihiro, Hokkaido, Japan
Anahtar Sözcükler: Türkiye, kenelerle bulaşan hastalıklar, evcil hayvanlar
Görüntülenme Sayısı:2334 - İndirilme Sayısı: 1994

Keneler vasıtasıyla bulaşan paraziter hastalıklar dünya genelinde, özellikle dünyanın tropikal ve sup-tropikal iklim kuşağında yer alan bölgelerinde hayvancılığın gelişmesini ciddi boyutlarda kısıtlamaktadır. Ilıman ve sup-tropikal iklimin özelliklerine sahip olan Türkiye'nin toprak yapısı, iklim şartları ve mera kaynakları hayvansal tarım için uygun olup, bu durum aynı zamanda ülkenin hemen her bölgesinde parazitlerin konak ve vektörlerle olan ilişkilerinin devamlılığını destekler niteliktedir. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde komşu ülkelerle olan coğrafik temas nedeniyle hayvan hareketleri ile ilgili düzenlemeler sınırlı olarak yapılmaktadır. Türkiye'de çiftlik hayvanlarının sayısı her geçen yıl azalma eğilimi göstermekle birlikte, tarımsal gayri safi milli hasılanın yaklaşık yüzde otuzu çiftlik hayvancılığı sektöründen elde edilmektedir. Çoğunlukla geleneksel metotlarla varlığını devam ettiren çiftlik hayvancılığında hayvanlar sıklıkla kene enfestasyonlarına maruz kalırlar. Bu nedenle Türkiye, kenelerle nakledilen paraziter hastalıklar yönüyle endemik bir ülkedir. Bu hastalıklar özellikle ruminantlarda hayvan sağlığı ve ülke ekonomisi üzerinde büyük etkiye sahiptir. Ekonomik önemi büyük olan başlıca kene kaynaklı paraziter hastalıklar; theileriosis, babesiosis ve anaplasmosisdir. Çiftlik hayvanlarında en sık karşılaşılan kan paraziti türleri ise Theileria annulata, Anaplasma marginale, Babesia bigemina, B. ovis, B. equi ve B. caballi'dir. Kan paraziti hastalıklarının kontrolünde yapılan uygulamalar genel olarak hastaların tedavisi ve kene mücadelesinden ibarettir. Aşı uygulaması sadece sığırlarda T. annulata'nın neden olduğu tropikal theileriosise karşı yapılmaktadır. Bu derleme Türkiye'de hayvanlarda kene kaynaklı paraziter hastalıklar konusunda yapılan epidemiyolojik çalışmaları bir araya toplayarak, bu hastalıkların Türkiye'deki durumu hakkında bilgi sunmak amacıyla hazırlanmıştır.