Gereç ve Yöntem: Soya bitkisi n-hekzan, etil asetat ve etanol ekstrak edilerek ratlara oral yolla 1 ay süre ile 100 ve 200 mg/kg dozlarında (SID) verildi. Ratların diöstrus durumu vajinal smear yöntemi ile menstrual siklus gözlenerek belirlendi. Deneme sürecinin sonunda hayvanlar ötenazi edildi. Üreme sistemi organları stereolojik yöntemlerle ratlardan alınarak analiz edildi. Ovaryumdaki foliküller stereolojik olarak optik disektör metodu ile sayıldı. Ovaryum ve uterusun ağırlığı da değerlendirildi.

Bulgular: 200 mg/kg dozunda soya etanol ekstresi verilen ratların genital sisteminde bazı değişiklikler meydana geldi. Test gruplarında vajinal açıklık arttı, önemli bir ağırlık artışı gözlenmezken uterin hiperemi oluştuğu belirlendi. Relatif ovaryum ağırlığı, uterus ağırlığı arttı ve epitelyal hücrelerin irileştiği gözlendi. Primordial, primer folikül sayılarında tüm gruplarda önemli bir fark gözlenmedi. Sekonder folikül çapı azalırken sekonder foliküllerin sayısı 200 mg/kg etanol ekstresi verilen grupta, kontrol grubuna kıyasla arttığı belirlendi. İzoflavon içeriği aktif ekstrakt üzerinde yüksek basınç kromatografi (HPLC) tekniği kullanılarak belirlendi. Etanol ekstraktında daidzein ve genistein miktarlarısırasıyla 3.851 μg/g ve 3.127 μg/g olarak belirlendi.

Öneri: Soya bitkisi fitoöstrojenlerin dişi genital sistemi üzerine doza bağlı olarak etkileri olabileceği ifade edilebilir.