2003, Cilt 19, Sayı 3-4, Sayfa(lar) 103-111
HORMONAL TİMEKTOMİ OLUŞTURULAN CİVCİVLERİN DALAK VE BURSA FABRİCİİ'LERİ ÜZERİNDE HİSTOLOJİK ÇALIŞMALAR
Mustafa Sandıkçı
Adnan Menderes Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Histoloji-Embriyoloji Anabiiim Dalı, AYDIN
Anahtar Sözcükler: Dalak, bursa Fabricii, Civciv, Hidrokortizon Asetat
Görüntülenme Sayısı:2581 - İndirilme Sayısı: 1403

Bu çalışmada, kuluçkadan çıkıştan sonra hidrokorlizon asetat verilerek hormonal timektoml uygulanan civcivlerin dalak ve bursa Fabric ii'lerinde oluşan histolojik değişiklikler ışık mikroskopik düzeyde incelendi. Bu amaçla 200 adet Avian ırkı civciv materyal olarak kullanıldı. Bu hayvanların yansında kuluçkadan çıkışın 7, gününde hidrokortizon asetat (HCA) verilmek suretiyle hormonal timektomi gerçekleştirilirken diğer yarısı kontrol grubu olarak kullanıldı. HCA uygulamasından 2, 4 ve 6 gün sonra yapılan histolojik incelemelerde dalağın atrofik olduğu, organdaki lenfosit yoğunluğunun azaldığı ve lenf lo-liküllerinin germinal merkezlerinin şekillenmemiş olduğu dikkati çekti. Kontrol grubundaki hayvanların arteriya sentralislerini saran periarteriyoler lenfoid kılıfta (PALS) gözlenen alfa-naftil asetat esteraz (ANAE) pozitif lenfositler, HCA uygulanan gruplarda rastlanmadı. HCA uygulamasını takibeden 3. haftadan itibaren deneme grubunun PALS'larında da tek tuk ANAE po-zrtif lenfositler gözlendi. Takibeden dönemlerde, deney grubunda dalağın histolojik özelliklerinin kontrollerinkine büyük benzerlik gösterdiği dikkati çekti, HCA uygulamasından 2, 4 ve 6 gün sonra yapılan incelemelerde bursa Fabricii'nin atrofik olduğu, organdaki lenf foliküllerinin korteks bölgelerinin ortadan kalktığı ve medulla bölgelerinde ise yaygın kistik yapıların şekillenmiş olduğu görüldü. Timektomiyi takibeden 2, 4. ve 6. günlerde kontrol grubu bursa Fabncii ömeklenndeki teni lo-liküllerinin medulla la nnda sıklıkla, follkül ilişkili epitel (FAE) altında ise seyrek olarak rastlanan ANAE pozitif lenfositler HCA uygulananlarda gözlenmedi. Takibeden dönemlerde ise, HCA uygulanan grupta bursa Fabricii'nin kontrol gnıbundakiyle benzer histolojik özelliklere sahip olduğu tespit edildi.