Bu araştırma, Elazığ ve Susurluk Şeker fabrikaları çiftlikleri koşullarında yetiştirilen Esmer sığırlarda dölverim özelliklerinin mevsimsel değişimlerinin incelenmesi ve karşılaştırılması amacıyla yapılmıştır. Araştırma materyalini 1979 -1984 dönemi için Elazığ çiftliğine ait 406, Susurluk çiftliğine ait 310 olarak toplam 716 dölverim kaydı oluşturmuştur.

Elazığ ve Susurluk Şeker Fabrikalarında yetiştirilen Esmer sığırların dölverim özellikleri için saptanan sonuçlar sırasıyla, ilk tohumlama yaşı 24 ± 0.64 ve 23 ± 0.55 ay, ilk buzağılama yaşı 34 ± 0.62 ve 32 ± 0.55 ay, gebelik başına tohumlama sayısı 1.36 ± 0.00 ve 1.63 ± 0.03, gebelik oranı % 58 ve ve 63, yavru atma oranı %1.50 ve 4.16, buzağılama aralığı 397 ±5.61 ve 398 ± 4.47 gün, ilk gebelik süresi 283 ± 1.30 ve 278 ± 1.44 gün, ortalama gebelik süresi 283 ± 0.92 ve 281 ± 0.90 gün, ilk servis peryodu 111 ± 9.60 ve 105 ± 8.60 gün, ortalama servis peryodu 105 ± 4.70 ve 110 ± 5.50 gün, ilk doğumdan sonraki birinci tohumlama aralığı 69 ± 1.10 ve 77 ±1.95 gün, erkek buzağı doğum oranı % 46.45 ve 44.

Genel olarak mevsimlerin dölverimi üzerindeki etkileri önemli bulunmam işitir. Fakat aynı etkiler Elazığ çiftliğindekile-rin ilk servis peryodu ile Susurluk çitliğindekilerin ilk doğum sonrası birinci tohumlama aralığı üzerinde P < 0.05 düzeyinde istatistik önemde olmuştur. En uzun ilk servis peryodu yazın, L en uzun ilk doğum sonrası birinci tohumlama aralığı ise sonbahar mevsiminde saptanmıştır.