2018, Cilt 34, Sayı 3, Sayfa(lar) 142-149 |
[ İngilizce Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] |
Box-Jenkins ve Winter Üstel Düzgünleştirme Yöntemleriyle Türkiyede ticari yumurta üretiminin modellenmesi ve geleceğe yönelik öngörüsü |
Özlem Kaymaz |
Ankara Üniversitesi, İstatistik Bölümü, Ankara, Türkiye |
Anahtar Sözcükler: Box-Jenkins Yöntemi, öngörü, SARIMA, Winters Üstel Düzgünleştirici Yöntemi, zaman serisi |
Görüntülenme Sayısı:2691 - İndirilme Sayısı: 1119 |
Amaç: Ticari yumurta tavukçuluğu sektöründe yaşanan büyük
gelişmeler ve Türkiyenin potansiyel ihracat pazarlarının önemli
bir kısmına yakın olması nedeniyle bu sektöre ilgiyi arttırdı.
Bu çalışmanın amacı, 2010-2018 yılları arası Türkiye ticari yumurta
aylık üretimine ilişkin zaman serisinin Box-Jenkins ve
Winters Üstel Düzgünleştirme yöntemi ile modellenmesi ve bu
modellerin kıyaslanarak öngörülerinin değerlendirilmesidir.
Gereç ve Yöntem: Veri, Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) veri tabanından 2010 ile 2018 yılları arası ticari yumurta tavukçuluğu üretimine ilişkin aylık bazda üretilen yumurta miktarlarıdır. Bu çalışmada, zaman serisi analizlerinde mevsimsel birleştirilmiş otoregresif hareketli ortalama (SARIMA) yöntemi ve Winters üstel düzgünleştirme yöntemi kullanılarak öngörüler elde edilmiştir ve öngörü modelleri RMSE, MAPE ve MAE ile karşılaştırılarak değerlendirilmiştir. Bulgular: Model uyum kriterlerine bakıldığı zaman, Winters üstel düzgünleştirme yönteminin Box-Jenkins yöntemine göre veriyi daha doğru açıkladıkları söylenebilir. Winters üstel düzgünleştirme yönteminden çarpımsal model, MAPE ve MAE değerleri daha küçük çıktığı için tercih edilir. Öneri: Çarpımsal Winters üstel düzgünleştirme yönteminden elde edilen modele göre 2017 yılı baz alındığında, tavuk yumurtası üretim miktarının 2018 yılında %3.27, 2019 yılında ise %7.69 artacağı öngörülmektedir. Böylece 2018-2019 yılları arasında Türkiye ticari yumurta üretiminde artış beklenmektedir. Elde edilen öngörü değerleri, ticari yumurta tavukçuluğu sektöründe ilgili karar alıcılara yön göstermesi ve üretim planlaması yapabilmesi açısından faydalı olabilir. |
[ İngilizce Özet ] [ PDF ] [ Benzer Makaleler ] |