Amaç: Hindide Bursa fabricius'un morfolojisinin belirli dönemlerde incelenmesi ve dönemlere göre morfometrik analizinin taramalı elektron mikroskobu ve ışık mikroskobu kullanılarak yapılmasıdır.

Gereç ve Yöntem: Çalışmada 1-24 haftalığa kadar toplam 50 hindiye ait Bursa fabricius'lar kullanıldı. Hayvanların ve nekropsi sonrası Bursa fabricius'ların ağırlıkları belirlendi. Taramalı elektron mikroskobu ile yapılacak çalışma öncesi dokular gluteraldehit ile tespit edildikten sonra mikroskop kullanılarak görüntüler elde edildi. Histolojik çalışma için dokular rutin histolojik takip sonrası Mallory's triple ve Haematoxylen-eosin ile boyanarak ışık mikroskobu ile incelendi.

Bulgular: Morfometrik veriler Bursa fabricius'un maksimum büyüklüğüne 9. haftada ulaştığını gösterdi. Dokuzuncu haftayı takiben Bursa fabricius ağırlığındaki azalma hindide involusyonun bu dönemi takiben şekillenmeye başladığını gösterdi. Taramalı elektron mikroskop ile yapılan incelemelerde Bursa fabricius lumenine uzanan plica yüzeylerindeki kubbe şeklindeki epitel görüntüsünün 5. ve 9. haftalarda en belirgin ve düzgün olarak tespit edildi. İlerleyen haftalarda (13. ve 24.) Bu manzarada dikkat çekici bir düzensizlik gözlendi.

Öneri: Çalışma sonucunda elde edilen bulguların, ilerde yapılacak çalışmalara ve hindi aşılama programlarına katkı yapacağı düşünülmektedir.