Amaç: Bu araştırmada bakır sülfat pentahidrat ile gökkuşağı alabalıklarında deneysel akut ve kronik bakır toksikasyonu modeli oluşturulması ve klinik, makroskobik ve mikroskobik bulgularının incelenmesi amaçlanmıştır.

Gereç ve Yöntem: Çalışmada, 30 adet gökkuşağı alabalığı iki deneme grubu [(Akut Grup (Grup I), n: 10 - Kronik Grup (Grup III), n:10)] ve iki kontrol grubu [(Akut Kontrol Grup (Grup II), n: 5 - Kronik Kontrol Grup (Grup IV), n: 5) ] olmak üzere dört gruba ayrıldı. Grup I’de bulunan balıklara 2 mg/L 5 gün ve Grup III’te bulunan balıklara ise 0.5 mg/L bakır sülfat pentahidrat olacak şekilde 21 gün uygulandı.

Bulgular: Makroskobik incelemede Grup I’de karaciğerler şişkin ve konjesyonluydu. Solungaçlar ödemli, bağırsaklar ise hiperemikti. Grup III’te karaciğerin renginde açılmalar dikkati çekti. Solungaçlar solgun, deri yüzeyi ise mukusla kaplıydı. Grup I’de en belirgin mikroskobik bulguya karaciğerlerde rastlandı. Hepatositlerde dejenerasyonlar, solungaçlarda ödem, hiperemi ve kanamalardan oluşan vasküler lezyonlar ile birlikte epitellerde nekrotik değişiklikler saptandı. Böbrekte, tubulus epitellerinde yaygın dejenerasyonlar ile epitel sitoplazmalarında değişen büyüklüklerde eozinofilik hiyalin damlacıkları mevcuttu. Bakır sülfat pentahidratın düşük dozda verildiği Grup III’te hepatositlerde dejenerasyonlar yaygın olarak görüldü. Olguların tamamında hepatositlerin çekirdeklerinin veziküler görünümde olduğu dikkati çekti. Solungaçlarda hiperplaziler sonucu kalınlaşmalar oldukça belirgindi. Deride epidermisde mukus hücrelerinde artış ile hidropik dejenerasyon görüldü.

Öneri: Sonuç olarak, gökkuşağı alabalıklarında su içerisindeki bakır sülfat pentahidrat miktarının alabalık yetiştiriciliğinde dikkate alınması önerilir.