2020, Cilt 36, Sayı 5, Sayfa(lar) 099-105
Hayvan Coronavirusları, türler arası geçiş ve zoonotik potansiyelleri
Seval Bilge Dağalp1, İlker Şahinkesen1, Ali Rıza Babaoğlu2, Fırat Doğan3, Enes Arda Arslan4
1Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye
2Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalı, Van, Türkiye
3Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Veteriner Fakültesi Viroloji Anabilim Dalı, Hatay, Türkiye
4Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi, Ankara, Türkiye
Anahtar Kelimeler: Coronavirus, COVID-19, SARS-CoV-2, yarasa, zoonoz
Özet
Coronaviruslar (CoV) insan ve omurgalıların önemli patojenleri olarak bilinmektedir. Bu viruslar insan, hayvan, kuş, yarasa, fare ve birçok yaban hayvanında solunum, gastrointestinal ve merkezi sinir sistemi enfeksiyonları oluşturabilmektedir. İnsan CoV enfeksiyonları öncelikle üst solunum yolları ve gastrointestinal sistemi etkilemektedir. Klinik semptomlar hafif soğuk algınlığı benzeri tablodan, daha şiddetli bronşit ve pnömoni gibi akciğer ilişkili formlara kadar değişmektedir. İki bin iki yılında SARS ve 2012?de MERS salgınlarından sonra CoV?ların hayvanlardan insanlara (zoonotik CoV?ler) bulaşma olasılığı kanıtlanmıştır. Aralık 2019?da ise Çin?in Wuhan kentinde başlayan ve nedeni bilinmeyen bir pnömoni salgını dünya çapında bir yayılım göstermiştir. Ocak 2020?de Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından bu virus yeni tip Coronavirus 2019 (nCoV-19) olarak tanımlanmış ve Şubat 2020?de Dünya Sağlık Örgütü (WHO) bu salgını küresel acil durum ilan ederek coronavirus hastalığı 2019 (COVID-19) olarak açıklamıştır. Bu salgında dünya genelinde her gün binlerce ağır hasta spesifik antiviral tedavi eksikliği ve klinik tedavi yetersizliği nedeniyle hayatını kaybetmektedir. CoV?lerin son yıllarda yüksek orandaki nükleotid değişimi ve rekombinasyonu büyük ölçüde populasyon, kentleşme ve modern tarım ve hayvancılık uygulamaları gibi faktörler nedeniyle hızlanmaktadır. Bu faktörler, türler arası karışımı ve tür bariyerlerinin geçişini kolaylaştırmış ve CoV?lerin genomik rekombinasyonuna yol açmıştır. Viral zoonoz enfeksiyonları önlemenin etkili yolu, ?tek sağlık? kavramını dikkate alarak doğal rezervuarlar ve insanlar arasındaki engelleri korumaktır.
  • Başa Dön
  • Özet