Amaç: Tris + yumurta sarısı, Bioxcell^® ve Optidyl^® sulandırıcıları ile sulandırılan İsviçre-Esmeri ve Holştayn boğa spermasının çözdürme sonrası kalitesini değerlendirmektir.

Gereç ve Yöntem: Holştayn (n=36) ve Esmer (n=36) boğalardan alınan ejakulatlar üç kısma ayrıldı ve sırasıyla Tris, Optidyl^® ve Bioxcell^® sulandırıcılarıyla sulandırıldı. Standart protokollere göre donduruldu ve çözdürüldü. Sulandırıcıların etkinliği, çözüm sonu sperm motilitesi, akrozomal ve toplam anormallikler ve plazma membran bütünlüğü değerlendirilerek belirlendi.

Bulgular: Holştayn ırkı boğa spermasında, dondurmaçözdürme sonrası en yüksek subjektif (p<0.01), ilerleyen (p<0.001) ve CASA motilite (p<0.001) oranları Optidyl^® ile sulandırılan grupta saptanmıştır. Optidyl^® sulandırıcısının spermatozoa akrozom ve membran bütünlüğünü diğer sulandırıcılara kıyasla en iyi şekilde koruduğu saptanmıştır (p<0.001). Motilite karakterlerinden VAP, VSL ve LIN yönünden en yüksek değerler Optidyl ve Tris sulandırıcılarından elde edilmiştir (p<0.05). Esmer ırk boğa spermasında ise, sulandırıcılar arasında en düşük çözüm sonu subjektif (p<0.01), CASA (p<0.001) motiliteleri ve membran bütünlüğü (p<0.001) oranı Bioxcell^® ile sulandırılmış grupta elde edilmiştir. Optidyl^® sulandırıcısı kullanılan grupta, Bioxcell^® sulandırıcısına kıyasla daha yüksek ilerleyen motilite oranı elde edilmiştir (p<0.01). Bioxcell^® ve Tris sulandırıcısı kullanıldığında daha yüksek oranda akrozomal ve toplam anormallikler saptanmıştır. ALH yönünden, en yüksek değer diğer gruplarla karşılaştırıldığında Optidyl sulandırıcısından elde edilmiştir (p<0.05).

Öneri: Holştayn ve İsviçre-Esmeri boğa spermasının dondurulması amacıyla Optidyl^® sulandırıcısı Tris + yumurta sarısı ile Bioxcell^® sulandırıcılarına tercih edilebilir.